Κυκλοκόνιο
Το Κυκλοκόνιο Spilocaea oleagina (Cycloconium oleaginum) είναι μια μυκητολογική ασθένεια που βρίσκεται σε όλες τις μεσογειακές χώρες που καλλιεργείται η ελιά. Πρόκειται για μια σοβαρή ασθένεια η οποία είναι γνωστή από το 18o αιώνα (1η εμφάνιση το 1845). Προσβάλλει τα φύλλα και προκαλεί τη φυλλόπτωσή τους κυρίως σε περιοχές που υπάρχει πολλή υγρασία και ανεπαρκής αερισμός. Τα πεσμένα στο έδαφος προσβεβλημένα φύλλα δεν αποτελούν πηγή μόλυνσης.
Πως αναγνωρίζουμε το Κυκλοκόνιο
Το Κυκλοκόνιο το αναγνωρίζουμε από τις κυκλικές κηλίδες στην επάνω επιφάνεια των φύλλων. Το σύμπτωμα είναι γνωστό ως «μάτι παγωνιού» (γκρίζες νεκρωτικές κηλίδες σε συγκεντρικούς κύκλους με σαφές περίγραμμα). Μπορούμε να παρατηρήσουμε άδεια κλαδιά ως αποτέλεσμα της φυλλόπτωσης. Επίσης παρατηρούμε μείωση της ικανότητας του δέντρου να δημιουργήσει καρποφόρα όργανα με αποτέλεσμα να μην έχουν καρπό και ας έχουν ανθοφορήσει.
Αποτέλεσμα της φυλλόπτωσης είναι η μείωση της παραγωγής όχι μόνο στη τρέχουσα αλλά και της επόμενης χρονιάς. Η προσβολή των μίσχων και των ποδίσκων των καρπών επιφέρει ανθόρροια και πρόωρη καρπόπτωση. Σε ακραίες περιπτώσεις προκαλεί εξασθένηση των δένδρων, μείωση της παραγωγής μέχρι πλήρους ακαρπίας. Λόγω της φυλλόπτωσης εμφανίζονται μερικώς ¨άδειοι¨ κλάδοι. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της ικανότητας του δέντρου να δημιουργήσει καρποφόρα όργανα. Συχνά δε, παρατηρούμε τα δέντρα αυτά να ανθίζουν, αλλά να μη δένουν καρπό.
Η ασθένεια λαμβάνει μεγαλύτερη έκταση όσο περνούν τα χρόνια, εφόσον δεν γίνεται η κατάλληλη αντιμετώπιση και μπορεί να οδηγήσει μέχρι την εκμηδένιση της παραγωγής στους ελαιώνες τους οποίους προσβάλλει.
Ποιες είναι οι συνθήκες ανάπτυξης της ασθένειας
Η μόλυνση γίνεται με την απελευθέρωση των σπορίων του μύκητα, η διασπορά των οποίων γίνεται με τη βοήθεια της βροχής.
Η ευνοϊκή θερμοκρασία για την ανάπτυξη του μύκητα είναι 20-25°C, ενώ η βλάστηση των σπορίων γίνεται με την πρωινή δροσιά σε θερμοκρασία 9-25°C.
Η μόλυνση γίνεται την άνοιξη και το φθινόπωρο. Οι μολύνσεις της άνοιξης είναι λιγότερες γιατί τα περισσότερα προσβεβλημένα φύλλα από το φθινόπωρο πέφτουν και έτσι δεν υπάρχει αρκετό μόλυσμα την άνοιξη. Αντίθετα οι φθινοπωρινές προσβολές είναι εντονότερες.
Αίτια της εμφάνισης του Κυκλοκόνιου
Τα αίτια για την ανάπτυξη της ασθένειας του Κυκλοκόνιου είναι οι χαμηλές θερμοκρασίες σε συνδυασμό με βροχοπτώσεις. Μολύνσεις βέβαια µπορούν να γίνονται όλο το χρόνο αρκεί να υπάρχει ο παραπάνω συνδυασμός. Η ασθένεια σπάνια εμφανίζεται το καλοκαίρι, εκτός εάν επικρατούν οι παραπάνω συνθήκες.
Καταπολέμηση του Κυκλοκόνιου
Η καταπολέμηση του κυκλοκόνιου είναι συνήθως χημική, ενώ περιορισμένα είναι τα καλλιεργητικά μέτρα από βιολογικής πλευράς που μπορούν να συμβάλουν στη μείωση των προσβολών του ελαιόδεντρου από την ασθένεια.
Χημική καταπολέμηση
Αποτελεσματικότητα διαπιστώθηκε στα χαλκούχα έναντι των άλλων μυκητοκτόνων. Την καλύτερη προστασία έδωσε ο βορδιγάλιος πολτός 1% με τον οποίο διενεργούνται 2 ψεκασμοί αρχές φθινοπώρου και αρχές άνοιξης. Την άνοιξη (Μάρτιο-Απρίλιο) γίνονται ψεκασμοί όταν η νέα βλάστηση έχει μήκος 5 εκ.
Βιολογική Καταπολέμηση
Το μόνο που μπορεί να βοηθήσει είναι το καλό κλάδεμα, το οποίο επιτρέπει τον καλό αερισμό των δένδρων και τη μείωση της υγρασίας.Η ασθένεια μπορεί να ελεγχθεί με καλλιεργητικές πρακτικές. Κυρίως κλάδεμα για βελτίωση του αερισμού της κόμης και μείωση της σχετικής υγρασίας.
Καλό είναι να αποφύγετε την καλλιέργεια ευαίσθητων ποικιλιών στην ασθένεια όπως αυτές είναι, η Λιανολιά Κέρκυρας, Κονσερβολιά, Καλαμών, Arbequina, Frantoio, Manzanilla, Picholine. Η Κορωνέικη ποικιλία είναι περισσότερο ανθεκτική.